Nguyên nhân dẫn đến cải cách Lục Bộ thời Vua Minh Mạng.
YEUSUVIET - Một đất nước muốn phát triển phồn thịnh thì cần phải có cơ cấu tổ chức bộ máy cùng sự quản lý chặt chẽ. Như chúng ta đã biết vương triều Nguyễn là một vương triều mạnh trong các vương triều từng tồn tại ở nước ta. Vì thế vị trí, vai trò của vương triều Nguyễn trong lịch sử đã và đang là nội dung khoa học quan trọng, có nhiều ý nghĩa với hiện tại nên được nhiều giới khoa học trong cả nước quan tâm nghiên cứu trên các lĩnh vực lịch sử, hành chính và pháp chế. Hàng loạt những vấn đề về vương triều Nguyễn trên các lĩnh vực cần được nghiên cứu lý giải trên cơ sở khoa học. Trong đó vấn đề tổ chức bộ máy nhà nước, mà quan trọng là cuộc cải cách hành chính duới triều Minh Mạng được mọi người đặc biệt quan tâm. Một trong những cải cách quan trọng của Minh Mạng là cải cách ở Lục bộ - cơ quan chức năng cao cấp trong triều đình phong kiến Việt Nam.
Bài liên quan
Vua Minh Mạng, cũng gọi là Minh Mệnh (chữ Hán: 明命, 25 tháng 5, 1791 – 20 tháng 1, 1841), tức Nguyễn Thánh Tổ (阮聖祖) là vị Hoàng đế thứ hai của nhà Nguyễn, vương triều phong kiến cuối cùng trong lịch sử Việt Nam. Được xem là một ông vua năng động và quyết đoán(2). Là một vị vua thông minh, am tường Hán học và có nhân cách lớn và rất trọng người có tài năng nên thời kỳ ông có nhiều người học giỏi khiến thực thi thành công những cải cách, đất nước có kỷ cương, nề nếp... Điều kiện tiên quyết để thực hiện thành công cải cách hành chính dưới thời Minh Mệnh là việc sử dụng được nhiều người hiền tài trong bộ máy hành chính Nhà nước. Minh Mạng nổi tiếng với những cải cách sâu sắc và toàn diện từ trung ương đến địa phương, từ chính trị đến kinh tế. Bộ máy cai trị dưới thời Minh Mạng đã đạt đến mức độ hoàn chỉnh nhất, chặt chẽ nhất trong lịch sử các triều đại phong kiến Việt Nam.
Nguyên nhân dẫn đến cải cách Lục Bộ dưới triều Minh Mạng:
Thứ nhất, phân cấp hành chính vẫn giữ cơ chế dưới trung ương là cấp thành, trấn, doanh. Hai thành vẫn còn tồn tại là Bắc Thành và Gia Định Thành. Quãng giữa do triều đình trực tiếp quản lý với tay tới thì chỉ đặt các trấn còn ở chính giữa là kinh kì gồm 4 doanh trực lệ. Như vậy cơ chế hành chính vẫn còn nhiều tầng. Bắc Thành và Gia Định Thành do hai vị tổng trấn đứng đầu, quyền hạn rất lớn . Tình trạng đó thường xuyên dẫn đến lạm quyền, lộng quyền và có nguy cơ tiếm vị. Với bộ máy quản lý hành chính như vậy đã cản trở rất lớn đến ý đồ của Minh Mạng trong việc xây dựng một bộ máy quan liêu chuyến chế tập trung quyền lực về trung ương.
Thứ hai, sự khủng hoảng về kinh tế phong kiến lạc hậu. Nó kìm hãm sự phát triển kinh tế hàng hóa tiền tệ đã khởi sắc từ cuối thời Trần được đẩy mạnh thời Lê sơ, lại được tiếp xúc với thị trường Lê - Mạc, Trịnh - Nguyễn phân tranh được phát triển ở thời đại Tây Sơn ngắn ngủi nay thì bị trì trệ. Khủng hoảng kinh tế lâu dài dẫn đến khủng hoảng kinh tế xã hội, biểu hiện ở nội chiến liên miên, triều đình không ổn định, ngoại xâm phá hoại. Nhà Tây Sơn lên trị vì được 14 năm, chưa ổn định được vương triều, chưa giải quyết được khủng hoảng đã bị sụp đổ.
Thứ ba, ruộng đất công làng xã là cơ sở để nhà nước thu tô thuế nhưng nguồn tài chính của nhà nước bị thu hẹp nghiêm trọng, nông dân không có ruộng đất cày cấy dẫn đến lưu vong phiêu tán, nổi dậy khởi nghĩa ngày một nhiều, đầu thế kỉ XIX, ruộng đất công làng xã trong nước chỉ còn lại 17,08%. Năm 1822, 5 trấn thuộc bắc thành và phủ hoài đức, dân phiêu tán mất 49 xã...phong trào của nông dân bùng lên ngày càng lan rộng ra cả nước. Nguyên nhân nổi dậy khởi nghĩa là do nông dân không có ruộng đất cày cấy, bị bóc lột tô thuế nặng nề, bị bọn quan lại cường hào đè nén, áp bức. Thực trạng này uy hiếp đến sự tồn tại của nhà nước chuyên chế Nguyễn, buộc mình phải suy nghĩ tìm cách cứu vãn.
Thứ tư, lãnh thổ dưới thời Minh Mạng rộng lớn hơn thời Lê, thống nhất đất nước từ Nam Quan đến mũi Cà Mau. Giữa các vùng miền trên đất nước có sự khác biệt về văn hóa, kinh tế, chính trị. Vì vậy, cần phải tập trung quyền lực vào tay vua để có thể quản lý nhà nước được thống nhất.
YÊU SỬ VIỆT
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét